Programowanie w php jest czynnością stosunkowo przyjemną, z uwagi na fakt, że jest to dobrze zbudowany, lekki język skryptowy, ale bardzo bogaty jeśli chodzi o możliwości. Kurs programowania w php przybliży czytelnikowi podstawowe struktury występujące w php, składnię, sposób budowy funkcji, oraz przykłady praktyczne.
Na potrzeby tego kursu nie będziemy korzystać z żadnego Frameworka, ponieważ moim zdaniem korzystanie z niego wymaga osiągnięcia pewnego poziomu wiedzy, a na pewno nie jest to poziom podstawowy. Po przyswojeniu podstawowej wiedzy jak najbardziej warto zainteresować się jednym z kilku popularnych Frameworków, aby osiągać lepsze rezultaty, pracować szybciej i wydajniej.
W tej części kursu zajmiemy się rzeczami absolutnie fundamentalnymi, a będą to:
a) rekomendowane edytory tekstu/kodu
b) wybór środowiska, w którym będziemy pracować (Windows, Linux, Apache, itd.)
c) podstawowa składnia, deklaracja zmiennych i pierwszy przykład praktyczny
Kurs programowania w php – jaki edytor kodu wybrać?
Obecnie na rynku dostępnych jest ogromna ilość edytorów tekstu i kodu. Niektóre z nich są bardzo proste, inne bardzo ciężkie i rozbudowane i zdecydowanie odradzam ich użytkowania osobom początkującym. Na nasze potrzeby zaproponuję 3 edytory:
Każdy z tych trzech edytorów charakteryzuje się prostotą interfejsu, szybkim działaniem oraz lekkością. Na początku kariery z programowaniem wcale nie potrzebujemy bardzo rozbudowanych rozwiązań. Wspomniane edytory posiadają ogrom przydatnych funkcji, jak np. szukanie w plikach czy obsługa wyrażeń regularnych.
Środowisko pracy
Jeżeli pracujemy w systemie Linux, to oczywiście jedyne co będziemy musieli zrobić, to doinstalować pakiety apache, php i kilka innych. Alternatywą jest zakup hostingu i praca na serwerze zdalnym i wgrywanie plików poprzez FTP.
W przypadku systemów Windows mamy do wyboru kilka gotowych środowisk w postaci kompletnych instalatorów. Polecę tutaj 2:
a) xampp [ pobierz ]
b) ampps [ pobierz ]
Obydwa produkty charakteryzują się szybką instalacją i dość stabilnym działaniem. Ja wiele lat korzystałem z xampp, natomiast niedawno zacząłem użytkować ampps.
Po zainstalowaniu i skonfigurowaniu środowiska pracy, możemy przystąpić do pisania pierwszego skryptu.
Jeżeli zainstalowaliśmy pakiet xampp, to nasze skrypty będziemy umieszczali w folderze:
C:\xampp\htdocs
(o ile nie wybraliśmy innego katalogu podczas instalacji). Jeżeli korzystamy z pakietu ampps, to wówczas nasze projekty powinniśmy umieszczać w katalogu:
C:\Program Files\Ampps\www
Tworzymy zatem nowy folder dla naszego projektu:
C:\xampp\htdocs\skrypty
Tworzymy nasz pierwszy plik php, hello.php:
<?php
// Nasz pierwszy skrypt
# hello.php
/* Komentarze są bardzo ważne! */
echo "Hello, to mój pierwszy skrypt!";
?>Code language: PHP (php)Jak widzimy, każdy skrypt w php rozpoczynamy znacznikiem <?php, a kończymy znacznikiem ?>. W niektórych przypadkach (w zależności od ustawień php) możemy użyć skróconej wersji: <?
Komentarze w kodzie
Jak widzimy w powyższym przykładzie, pierwsze 3 linijki naszego kodu to komentarz. Interpreter nie wykonuje ich, natomiast są przydatne dla osoby, która pracuje z kodem. Pisanie komentarzy w kodzie to bardzo dobry nawyk i warto stosować go już od samego początku przygody z programowaniem.
Komentarze zaczynające się od // to pominięcie tylko aktualnej linii, tak samo #. Natomiast komentarz /* */ to komentarz blokowy, tutaj długość może być dowolna, sięgać wielu linii.
Starajmy się zawsze komentować dobrze swój kod. Nie tylko dla siebie, gdy wrócimy do niego po pewnym czasie, ale również dla innych, gdyby inny programista przejął nasz projekt.
Poznaliśmy również pierwsze polecenie – echo – pozwala nam na wyświetlenie tekstu na ekranie. Możemy również zastosować do tego celu podobną komendę – print.
Pierwsze uruchomienie
Aby zobaczyć efekt naszej pracy, powinniśmy w przeglądarce internetowej przejść do adresu:
http://localhost/skrypty/hello.php
(W przypadku, gdy używamy xampp).
Na ekranie zobaczymy wynik działania naszego kodu:
Hello, to mój pierwszy skrypt!
Jak widać, skrypt nie robi zbyt wiele, ale wyświetlił poprawnie tekst. Mamy już przygotowaną bazę do dalszej pracy. Teraz zajmiemy się zmiennymi, czyli podstawowym konstruktem w php.
Zmienne w php – kurs programowania
Zmienne to pewnego rodzaju “szufladki”, które mogą przechowywać różne wartości. Mogą to być liczby, tekst, wartości boolean (true/false), oraz kilka innych (np. obiekty). Na zmiennych możemy wykonywać różne działania. Działania matematyczne, działania oparte na tekście, przetwarzanie danych, itd.
<?php
$var1 = 'Czerwone Ferrari'; // zmienna tekstowa
$var2 = 25; // liczba
$var3 = 85.2; // liczba zmiennoprzecinkowa
$var4 = true; // true
$var5 = $var2 * $var3; // wynik mnożenia zmiennej 2 i 3.
?>Code language: PHP (php)Jak widzimy w tym przykładzie, zadeklarowaliśmy 5 zmiennych. Pierwsza to tekst, dwie kolejne liczby, całkowita i zmiennoprzecinkowa, kolejna to wartość boolean (prawda), a ostatnia, wynik mnożenia zmiennej 2 i 3.
Możemy teraz dać na ekran na przykład wynik naszego mnożenia:
<?php
echo 'Wynik mnożenia to:'. $var5;
?>Code language: PHP (php)W rezultacie otrzymamy:
Wynik mnożenia to: 2130
Jak widzimy w tym przykładzie, połączyliśmy tekst (string) wraz ze zmienną $var5. Dzięki temu na ekran wyrzuciliśmy wynik mnożenia. Moglibyśmy również zrobić to w sposób następujący:
<?php
echo "Wynik mnożenia to $var5";
?>Code language: PHP (php)Tutaj nie połączyliśmy tekstu ze zmienną za pomocą kropki, lecz całość zawarliśmy w cudzysłowie. W tym przypadku php samodzielnie podmieni $var5 w tekście na wynik mnożenia. Zmienne typu string (fragment tekstu) możemy łączyć ze sobą za pomocą kropki. Tekst w php definiować możemy zarówno w cudzysłowie, jak i apostrofach.
<?php
$tekst1 = 'To jest fragment tekstu.';
$tekst2 = "To jest fragment tekstu.";
?>Code language: HTML, XML (xml)Jedyna różnica między zastosowaniem pierwszej składni, a drugiej jest taka, że w blokach z cudzysłowem możemy stosować zmienne wewnątrz tekstu. Zostaną one wówczas automatycznie podmienione przez interpreter. W przypadku tekstów w apostrofach, musimy łączyć string ze zmienną za pomocą kropki.
Znaki specjalne w tekście
Niektóre znaki musimy escape’ować. Czyli mówiąc prościej – zabezpieczyć do poprawnego wyświetlania. Dla przykładu, co jeśli w naszym kawałku tekstu zechcemy zastosować apostrof? np.:
<?php
$tekst = 'To jest tekst z 'apostrofem'';
?>Code language: HTML, XML (xml)Tutaj interpreter wyrzuci błąd – ponieważ składnia całości jest nieprawidłowa. Aby stosować apostrof w bloku tekstu, powinniśmy zrobić tzw. escape:
<?php
$tekst = 'To jest tekst z \'apostrofem\'';
?>Code language: HTML, XML (xml)W tym przykładzie skrypt wykona się bez przeszkód, ponieważ znakiem slash zabezpieczyliśmy apostrof i teraz będzie on wyświetlany prawidłowo. To samo dotyczy zastosowania cudzysłowu w bloku tekstu z cudzysłowami:
<?php
$tekst = "To jest blok \"tekstu\"";
?>Code language: HTML, XML (xml)Działania matematyczne
Na zmiennych w php możemy wykonywać szereg podstawowych, oraz bardziej zaawansowanych działań matematycznych. Podstawowe to oczywiście dodawanie, odejmowanie, mnożenie, dzielenie oraz obsługa nawiasów. Kilka przykładów zastosowania:
<?php
$var1 = 10.8;
$var2 = 18.45;
echo '<p>'.($var1+$var2).'</p>';
echo '<p>'.($var1-$var2).'</p>';
echo '<p>'.($var1*$var2).'</p>';
echo '<p>'.($var1/$var2).'</p>';
?>Code language: HTML, XML (xml)W tym przykładzie od razu wyświetlamy wynik korzystając ze znaczników <p></p> składni HTML. Oprócz podstawowych działań możemy również potęgować, obliczać resztę z dzielenia modulo, korzystać z funkcji trygonometrycznych, itd. Po więcej szczegółów warto zajrzeć do dokumentacji php.
To wszystko w pierwszej części naszego kursu. W kolejnej, zajmiemy się nieco trudniejszymi zagadnieniami, takimi jak tablice, pętle i bardziej skomplikowane działania na zmiennych.
[wpedon id=3294]